صفحات بساوشی (یا لمسی) به صفحاتی اطلاق میشود که بتوان تماس یک شیء و بهطور خاص انگشت انسان با آن را با استفاده از خواص شیء از قبیل نیرو، گرما، هدایت الکتریکی، مقاومت اپتیک و… تشخیص داد. صفحات لمسی کاربردهای گستردهای در صنایع مختلف و حتی کاربردهای عام است. ترکیب یک صفحه لمسی شفاف با یک صفحه نمایش میتواند ابزار بهینهای برای ارتباط با دستگاههای مختلف به ما بدهد. صفحات لمسی برحسب خاصیتی از آن که برای تشخیص تماس مورد استفاده قرار میدهد، از فناوریهای مختلفی استفاده میکنند. در ادامه مهمترین این فناوریها به صورت مختصر معرفی شدهاند.
انواع صفحه لمسی ها و کاربرد های آن ها
مقاومتی
در این فناوری صفحه لمسی از چند لایه تشکیل شدهاست که مهمترینشان، دو لایه فلزیست. لایههای مقاومتی (حساس به فشار) با فاصله کمی از هم جدا شدهاند. وقتی این صفحه در نقطه خاصی توسط شیئ، لمس شود، صفحات مقاومتی در آن نقطه به یکدیگر متصل میگردند. در این حالت صفحه به صورت مقاومت عمل کرده و جریان الکتریکی صفحه تغییر میکند که توسط یک کنترلر، پردازش میشود. تغییر جریان به این نحو است که برحسب تعداد سیمهای استفاده شده و مکان اتصال، مقاومت بین صفحات متفاوت خواهد بود.
خروجی تختهٔ لمسی معمولاً چهار، پنج و هشتسیمه است و مکان لایههای مقاومتی برحسب تعداد خروجی مورد استفاده متفاوت خواهد بود. در حالت چهارسیمه، شیء میتواند در چپ، راست، بالا و پایین قرار گیرد. در حالت پنج سیمه، نقطههای قابل تشخیص شامل پنج گوشه و نقطه وسط خواهد بود.
صفحات لمسی مقاومتی معمولاً قیمت مناسبی دارند؛ ولی دارای قدرت تفکیک ۷۵٪ هستند (که با اضافه کردن فیلمهای پلاستیکی و شیشهای تا ۸۵٪ قابل افزایش است). در مقابل اینگونه صفحات از عوامل بیرونی مانند، آب و گرد و خاک تأثیر نمیپذیرند و امروزه بیشترین استفاده را دارند.
برای کیوسک های اطلاعرسانی یا ماشین های خودپرداز (بانک، سینما، فروشگاه) بطور گستردهای استفاده میشوند.
این فناوری پرکاربردترین فناوری در صفحههای لمسی برای تولید گوشیهای موبایل است و در گوشیهای ویندوز موبایل مانند HTC TyTN II و HTC Touch Diamond متداولتر است.
مزایا
استفاده از اکثر اجسام برای لمس صفحه مانند دست، دستکش، قلم استایلوس
قیمت مناسب
کم حجم بودن سیستم ورودی
معایب
ثبت یک تماس (Touch) در یک لحظه
بازتاب نور
حجیم بودن این تکنولوژی
موج آکوستیک سطح
این فناوری که به اختصار SAW[۲] از امواج فراصوتی که از تختهٔ لمسی عبور میکنند، استفاده میکند. وقتی صفحه لمس میشود، مقداری از این امواج جذب میشوند. این تغییر در امواج فراصوتی مکان لمس را مشخص میکند و برای پردازش به کنترلر فرستاده میشود. اینگونه صفحات ممکن است بر اثر عوامل بیرونی صدمه ببینند. آلوده شدن سطح آن نیز میتواند بر عملکرد صفحه لمسی اثر گذارد.
صفحه لمسی خازنی (یا الکترواستاتیک)، صفحهایست که با موادی همچون اکسید نازک ایندیم پوشانده شدهاست که جریان ثابتی را از حسگر عبور میدهد؛ بنابراین حسگر باعث میدان دقیقاً کنترلشدهای از الکترونهای ذخیرهشده در هر دو محور افقی و عمودی میشود که دارای ظرفیت خازنی خواهد بود. وقتی میدان خازنی نرمال حسگر (در حالت پایه) توسط میدان خازنی دیگری (مثلاً انگشت انسان) تغییر کند، مدارات الکترونیکی که در گوشههای صفحه قرار دارند، برآیند تغییرات موج سینوسی میدان مرجع را اندازهگیری میکند و این اطلاعات را برای محاسبات ریاضی به کنترلر میفرستند.
صفحات لمسی خازنی، میتوانند توسط انگشت بدون پوشش یا با ابزاری رسانا که با دست گرفته شده باشد، لمس شوند. اینگونه صفحات لمسی از عوامل بیرونی تأثیر نمیپذیرند و قدرت تفکیکبالایی دارند؛ ولی مدارات آنالیز سیگنال آنها قیمت آنها را افزایش میدهند.
مزایا
ثبت کردن بیش از یک تماس در یک لحظه
عبور کافی نور
معایب
محدودیت استفاده از اجسام برای لمس آن
قیمت بالا
آسیبپذیری نسبت به آلودگی و رطوبت
این صفحات از یکی از دو روش کاملاً متفاوت استفاده میکنند. در یکی از این روشها تغییرات دمایی سطح صفحه که توسط عوامل خارجی ایجاد شود را مورد استفاده قرار میدهد. این روش گاهی کند بوده و به دستهایی گرم نیاز دارند.
در روش دیگر آرایهای از حسگرهای فروسرخ عمودی و افقی مورد استفاده قرار میگیرد که تغییرات در پرتوهای تنظیمشده نور فروسرخ نزدیک سطح صفحه را تشخیص میدهند. این صفحات مقاومترین سطح را دارند و در کاربردهای نظامی که نیاز به صفحه نمایش لمسی دارند مورد استفاده قرار میگیرند.
مزایا
عبور دادن تمامی نور تولید شده
با دوامترین تکنولوژی در مقایسه با سایرین
قابل استفاده با تمامی اجسام بدون نیاز به فشار فیزیکی زیاد
معایب
بالاترین قیمت در مقایسه با سایرین
تأثیر منفی نور محیطی زیاد بر عملکرد
ثبت یک تماس در یک لحظه
عدم حفاظت از صفحه مانیتور